Nüfus kağıtlarının nostaljik değişimi

Nüfus cüzdanları, günümüze kadar 6 kez değiştirildi. Osmanlı döneminde ilk kez nüfus cüzdanı olarak kabul edilen resmi belge 1882 yılında düzenlendi. ‘Aliye-i Osmaniye Tezkeresi’ adıyla düzenlenen ilk nüfus belgesi, 24x34 santim ebadında tek yaprak çizgili kağıda Osmanlıca yazılı olarak hazırlandı.

Cumhuriyetin kurulmasından sonra 1927 yılında ilk nüfus sayımı yapıldı ve herkese nüfus cüzdanı verilmesi kararlaştırıldı. Nüfus sayımından 1 yıl sonra 1928 yılında yürürlüğe giren, Osmanlı Türkçesi`yle hazırlanan ve 32 sayfadan oluşan nüfus cüzdanları 1929 yılına kadar kullanıldı.

1929 yılında Latin alfabesi ile düzenlenen yeni nüfus cüzdanları ise tam 62 yıl kullanılarak, en uzun süreli kullanılan nüfus cüzdanı oldu.

Kurşuni renkli cilt kapağında kırmızı renkli ay yıldız bulunan, 32 sayfadan oluşan, içerisinde askerlik yoklaması ve askerlik hizmetiyle ilgili bölümler, yer değiştirme ve medeni halindeki değişikliklerinde bulunduğu nüfus cüzdanları, 1976 yılında yürürlüğe giren tek yapraklı cüzdanla beraber 1991 yılına kadar kullanımı devam edip, 1991 yılından itibaren yürürlükten kaldırılarak yapılacak her türlü resmi işlemlerde geçersiz sayıldı.

01.06.1976 tarihinde yürürlüğe giren nüfus cüzdanları tek yapraklı olup, kadınlar için pembe, erkekler için mavi renkli olarak hazırlandı.

29 Ekim 2000 tarihinde bilgisayar ortamında tutulan nüfus kütükleriyle eşleştirme yapılarak 2001 yılında nüfus cüzdanlarına TC kimlik numaraları yazılmaya başlandı. Halen kullanılmakta olan T.C. kimlik numaralı nüfus cüzdanın ardından yakın zamanda çipli olacak olan kimlik kartları kullanılmaya başlayacak.

İl Nüfus Müdürlüğünden alınan bilgilere göre, halk arasında kimlik, kafa kağıdı, kafa koçanı, nüfus kağıdı, nüfus tezkeresi gibi adlarla da anılan nüfus cüzdanları, ülkemizde ilk kez günümüzden 132 yıl önce yapılan nüfus sayımından sonra ‘Aliye-i Osmaniye Tezkeresi’ adıyla kullanılmaya başlandı.