Minyatür atom saatiyle gerçek zamanı yakalamak mümkün mü?

İsviçre'de, saat endüstrisinin merkezi Neuchatel'de yer alan Elektronik ve Mikroteknik Merkezi'nin (CSEM) araştırmacıları minyatür bir atom saati üzerine çalışıyor. Taşınabilir atom saatlerinin ölçümlerindeki sapma yalnızca 3000 yılda 1 saniye olacak. Atomların yaydığı radyasyon temel alınarak üretilen atom saatleri, zamanı en güvenilir şekilde ölçme yeteneğine sahip. Hidrojen atomlarının ilettiği frekansı ölçen araştırmacılar, minyatür bir atom saati üretebilmek için, 90'lı yıllarda üretilen devasa bir atom saati örneğinden yola çıktı. Hedef, kolda taşınabilecek boyutta bir atom saatinin çekirdeği için küp şeker ebatlarına erişmek. Atom saatlerinin geliştirildiği laboratuvarda üretilen metal plakaların içinde 3000 atom saati çekirdeği bulunuyor. Minyatürleştirme adıyla anılan bu işlem, saat üretiminde verimliliğin artması ve maliyetin azalmasının yanı sıra, takip sistemleri ve akıllı telefon sektörüne, Fizikçi Jacques Haesler'in belirtiği gibi, yeniliğin müjdeliyor: "Burada bir atom saati prototipi görüyoruz. Saati kontrole den atomik parça şurada. Fiziki parça adını verdiğimiz bu kısmın üstünde ise 4 milimetre çapında bir atom hücresi bulunuyor. Örneğin takip sistemi olan bir akıllı telefona atom saati yerleştirdiğimizde takip alıcısı, coğrafi yer bildirimine yarayan uydularla eş zamanlı çalışabiliyor. Bu da yer bildiriminin daha etkili olması anlamına geliyor." Araştırmacılar projede daha da ileri giderek, bir gün Einstein'ın izafiyet teorisini doğrulamanın hayalini kuruyor. Haesler, atom saatini kolda taşınır boyutlara getirmenin sonuçlarına değiniyor: "Bir kol saatine arada bir, belki her gün ya da her hafta, zaman ayarı yapmanız gerek. İçinde atom saati olan bir kol saatini ise teorik olarak 3000 yılda bir ayarlamak gerekecek. Aynı şekilde pil ömrü de 3000 yıl olacak." Günümüzde büyük boyutlardaki atom saatlerinin 1 saniyelik kayıp yaratması için gerekli süre, tahminen 1 milyar yıl. Yalnızca bir milimetre çapında çekirdeğe sahip olacak geleceğin atom saatleri ise zamanın kesin ölçümünü yapabilecek.